ดร.ชูวิทย์ มิตรชอบ รักษาการผู้อำนวยการองค์การบริหารการพัฒนาพื้นที่พิเศษเพื่อการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน (องค์การมหาชน) หรือ อพท. เปิดเผยว่า อพท. มีเป้าหมายในการบริหารการพัฒนาพื้นที่พิเศษ ครอบคลุมพื้นที่ 4 จังหวัด ประกอบด้วย สุโขทัย กำแพงเพชร พิษณุโลก และตาก โดยจัดทำเป็นเส้นทางท่องเที่ยวเชื่อมโยงอารยธรรมสุโขทัย ที่เป็นเมืองมรดกโลก ตามกรอบการพัฒนาการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืนควบคู่ไปกับนโยบายส่งเสริมการท่องเที่ยวภายในประเทศ
“อพท.ได้วางแผนการพัฒนาเส้นทางอาณาจักรสุโขทัยเข้าสู่การเป็นแหล่งท่องเที่ยวโดยชุมชนในอำเภอต่างๆ ทั้งจังหวัด ให้เห็นถึงคุณค่าของความเป็นเมืองประวัติศาสตร์ จนได้รับการขึ้นทะเบียนเป็นมรดกโลก เข้ามามีส่วนร่วมในการนำเสนอมุมมองใหม่ๆ ที่เกี่ยวเนื่องกับธุรกิจการท่องเที่ยว โดยใช้ทรัพยากรทางวัฒนธรรม และประวัติศาสตร์ เป็นจุดดึงดูดที่สำคัญเพราะแต่ละชุมชนล้วนแล้วมีจุดเด่นในแต่ละด้าน ที่สามารถรองรับนักท่องเที่ยวในรูปแบบต่างๆ เพื่อทำให้ จ. สุโขทัยนับเป็นจุดหมายปลายทางของกลุ่มนักท่องเที่ยวทั้งชาวไทยและต่างประเทศ” ดร.ชูวิทย์กล่าว
ด้านนายประครอง สายจันทร์ ผู้จัดการสำนักงานพื้นที่พิเศษ4 (อพท.4) กล่าวว่า ปัจจุบันมีการรวมตัวของชุมชนเป็น สมาคมส่งเสริมการท่องเที่ยวโดยชุมชน จ.สุโขทัย ซึ่งเป็น 1 ใน 3 สมาคมที่มีการจัดตั้งขึ้น นอกเหนือใน จ.กระบี่ และจ. เชียงใหม่ ที่มีเป้าหมายทำงานร่วมกับอพท. ในการเข้าไปส่งเสริมให้เกิด “นักพัฒนาการท่องเที่ยว” เพื่อนำชุมชนเข้าสู่แผนการท่องเที่ยวโดยชุมชน พร้อมกับถ่ายทอดองค์ความรู้ให้กับชุมชนที่มีศักยภาพ ด้านการท่องเที่ยวแหล่งอื่นๆภายในจังหวัด ให้เป็นไปตามมาตรฐาน CBT Thailand เพื่อสร้างเป็นเครือข่ายการท่องเที่ยว ให้มีความเข้มแข็ง และพร้อมให้บริการมากยิ่งขึ้น
สำหรับการพัฒนาพื้นที่ท่องเที่ยวโดยชุมชนเมืองเก่าสุโขทัย ของชุมชนนาเชิงคีรี และ ชุมชนทุ่งหลวง อำเภอคีรีมาศ จัดเป็นแหล่งท่องเที่ยวที่มีความโดดเด่นในเรื่องการเป็นแหล่งอู่ข้าว อู่น้ำโบราณ โดย อบต.นาเชิงคีรีได้จัดตั้ง ชมรมส่งเสริมการท่องเที่ยวโดยชุมชนตำบลนาเชิงคีรี และ เทศบาลตำบลทุ่งหลวงได้จัดตั้งเป็น ชมรมส่งเสริมการท่องเที่ยวโดยชุมชนทุ่งหลวง ซึ่งทั้งสองชุมชนได้พัฒนาและบริหารจัดการท่องเที่ยวในตำบลของตนเอง สำหรับจุดขายชุมชนนาเชิงคีรี นักท่องเที่ยวสามารถร่วมกิจกรรม กับสถานที่ท่องเที่ยวอิงตำนานพระร่วง และบันทึกทางประวัติศาสตร์ เริ่มจากสักการะบูชา วัดเชิงคีรี มีหลวงพ่อโตพระคู่ชุมชนสร้างในสมัยสุโขทัย ที่มีตำนานเล่าขานอัญเชิญหลวงพ่อจากวัดทะเลใส่เกวียนมาตามทาง แต่เกวียนเกิดหักไม่สามารถอัญเชิญไปวัดที่จะไปประดิษฐานได้ ชาวบ้านร่วมกันสร้างวิหารและประดิษฐานจนถึงทุกวันนี้
ขณะเดียวกันยังเป็นแหล่งผลิตน้ำตาลโตนดของภาคเหนือตอนล่าง ที่สามารถชมกรรมวิธีเคี่ยวน้ำตาล ร่วมหยอดน้ำตาลปึก ที่ปัจจุบันส่งขายไปยังพื้นที่ต่างๆ ใช้เป็นวัตถุดิบในการประกอบอาหารคาว-หวาน ทั้งเครื่องดื่มน้ำตาลสด งบตาล ยำกรวยตาล แกงหัวตาล เป็นต้น และเพลิดเพลิน ชมวิวธรรมชาติ อ่างเก็บน้ำ (น้ำตกลำเกลียว) เป็นอ่างเก็บน้ำจากน้ำตกลำเกลียว ซึ่งเป็นน้ำตก ที่มีประวัติความเป็นมาในสมัยอดีต ที่มีตำนานเล่าว่า เป็นที่ประทับและจำศีลภาวนาของพระแม่ย่า ตั้งอยู่ในเขตอุทยานแห่งชาติรามคำแหง เป็นน้ำตกขนาดกลางที่มีน้ำไหลตลอดปี
นอกจากนี้ยังสามารถร่วมกิจกรรม DIY ประดิษฐ์ว่าวใบไม้บูชาพระร่วง (ว่าวพระร่วง) ซึ่งเป็นความเชื่อที่สืบทอดต่อกันมาของชุมชนว่าเป็นการสักการะ หรือบูชาพระร่วง เพื่อขอความอุดมสมบรูณ์ในการเพาะปลูกพืชผลทางการเกษตร ด้วยตำนานในอดีตที่พระร่วงทรงโปรดการเล่นว่าวที่วาจาศักดิ์สิทธิ์ขอสิ่งใดมักสมปรารถนา เดินทางสัมผัสธรรมชาติ อุทยานรามคำแหง สักการะพระแม่ย่า (ถ้ำพระแม่ย่า ม.9) เพื่อความเป็นสิริมงคล ตามความเชื่อของชุมชนที่เล่าขานและสันนิษฐานกันว่า แม่ย่า ทรงเป็นพระนางเสือง หรือ เป็นพระมารดาของพ่อขุนรามคำแหง เป็นศูนย์กลางการก่อร่างสร้างเมืองหรือตามความเชื่อในอดีตคือเป็นพระเสื้อเมือง พระทรงเมือง แห่งเทือกเขาหลวง ที่สันนิษฐานว่าที่เป็นประสูติของพระร่วง
ปิดท้ายที่ชุมชนนาเชิงคีรี ด้วยของทีระลึกผลิตภัณฑ์แปรรูปจากข้าวไรซ์เบอร์รี่ ซึ่งเป็นข้าวมีคุณสมบัติพิเศษในการรักษาโรค เพราะใช้น้ำธรรมชาติจากเขาหลวง ที่ชาวบ้านถือเป็นแหล่งเก็บเครื่องปรุงยา จากพืชนานาชนิดที่มีสรรพคุณรักษาโรคต่างๆในอดีต จึงขนานนามเขาหลวงอีกนามหนึ่ง ว่า เขาสรรพยา
ชุมชนทุ่งหลวง ขึ้นชื่องานศิลปะเครื่องปั้นดินเผาแห่งเมืองสุโขทัย ร่วมกิจกรรมขึ้นรูปภาชนะ ประดิษฐ์ศิลปะจากดิน สู่เครื่องปั้นดินเผา ที่เป็นแหล่งผลิตเครื่องปั้นดินเผาส่งขายทั่วประเทศ จากฝีมือชุมชนกว่า 200 หลังคาเรือน โดยใช้ดินคุณภาพสูงจากแหล่งที่ราบเขาหลวงในท้องถิ่นที่สืบสานกันมาอย่างยาวนาน ด้วยกรรมวิธีการเผาที่สืบทอดกันมาแต่โบราณ มีความแตกต่างจากแหล่งเครื่องปั้นศรีสัชนาลัย ที่ใช้เตาทุเรียง ในขณะที่บ้านทุ่งหลวง ใช้เตามังกร เพื่อให้ภาชนะมีความแกร่งมากยิ่งขึ้นด้วย
กิจกรรมของชุมชนแห่งนี้แสดงถึงความรุ่งเรืองในอดีตที่เคยเป็นศูนย์การค้าสำเภาของชาวจีนล่องนำสินค้ามาขาย ปัจจุบันยังคงหลงเหลืออาคาร ไม้โบราณที่ลูกหลานตระกูลชาวจีนสืบทอดกัน พร้อมบูชา สักการะหลวงปู่ต่วนเกจิดัง ชมพิพิธภัณฑ์ของเก่า หออัตลักษณ์ วัดลาย แวะสักการะ พระหลวงพ่อศิลา วัดกลาง สิ่งศักดิ์สิทธิ์คู่บ้านคู่เมือง และขอพรพระหลวงพ่อโต วัดบึง ซึ่งเป็นพระสองพี่น้องที่วัดนาเชิงคีรี ก่อนมุ่งหน้าสู่ วิทยาใต้ถุนบ้าน ชมงานสาธิต ศิลปะงานปั้น ทั้ง บ้านป้าบู่ที่ใช้ศาสตร์ขึ้นรูปอิสระ เครื่องปั้นดินเผา บ้านยายโถม ด้วยงานปั้นขึ้นรูปแบบโบราณ บ้านจันแรม ชำนาญปั้นหม้อดิน แกะลาย ปิดท้ายก่อนเดินทางกลับ นักท่องเที่ยวสามารถนำงานที่ร่วมกิจกรรมขึ้นรูปกลับไปเป็นของทีระลึก หรือซื้อเป็นของฝากได้อีกด้วย
